Wat is Mindfulness?
Mindfulness lijkt iets van deze tijd. Is het dan iets moderns? Wellicht wel, maar evenwel is het ook iets met een lange historie.
De Vietnamese monnik Thich Nhat Hanh gebruikte de term al in de 70-er jaren, toen hij het Boeddhisme naar het westen bracht. Deze monnik leerde zijn leerlingen aandachtig te zijn volgens de Boeddhistische Vipassana meditatie, wat uiteindelijk de oorsprong is van Mindfulness.
Eén van de leerlingen van Thich Nhat Hanh was John Kabat-Zinn, een bioloog die in 1979 het Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) programma ontwikkelde. Dit programma had hij in eerste instantie opgezet om mensen met chronische pijn te helpen om meer pijn te voelen. Het principe wat John hiervoor gebruikte was het oefenen om meer in het hier en nu te leven. Met een programma van 8 weken leerde hij zijn leerlingen om met aandacht te leven. Naast fysieke pijn bleek mindfulness net zo goed te werken bij psychische pijn. De effecten waren groot en zeker niet onopgemerkt door andere wetenschappers.
Door de 3 psychologen Mark Williams, Jon Teasdale en Zindel Segal is uiteindelijk, in samenwerking met John Kabat-Zinn, het programma wat aangepast zodat het ook optimaal aansluit bij mensen met psychische klachten. Dit werd de 8-weekse Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT).
Mindfulness zoals we het nu kennen en zoals het wereldwijd en ook door ons in Nederland door wordt gebracht is dezelfde 8-weekse trainingen die in de jaren 70 en 80 zijn ontwikkeld, de MBSR en MBCT.
Onderzoek wijst uit dat Mindfulness effectief is en de kans op een depressie of een terugval sterk verminderd. Mindfulness wordt ook aangeraden door het Fonds Psychische Gezondheid als stress reductiemiddel. Wij zien het als een manier, die ervoor zorgt dat je met volle aandacht leeft.
John Kabat-Zinn
Grondlegger van Mindfulness Based Stress Reduction programma
Zijn Mindfulness definitie
Met volle aandacht in het hier en nu, zonder oordeel.
Hoe leer je mindful te zijn?
Een mindfulness-training kan omschreven worden als een aandachttraining. Het gaat bij mindfulness om twee aspecten. Het eerste betreft het leren richten van de aandacht op wat er in het hier en nu is. Het tweede betreft het leren aannemen van een nieuwsgierige en accepterende houding tegenover de ervaring in het hier en nu.
Tijdens een mindfulness-training richt je je niet zozeer op het oplossen van je problemen, maar meer op het vinden van een andere houding ten opzichte van de problemen. Een houding die wordt gekenmerkt door meer acceptatie. Het blijkt namelijk dat het willen wegdrukken of controleren van nare gevoelens of gedachten een belangrijke rol speelt bij stress en het ontstaan en/of voortduren van psychische problemen.
Nare gevoelens als angst, verdriet, boosheid worden vaak door mensen gezien als een probleem dat ‘opgelost’ moet worden. Terwijl dat niet altijd nodig is. Als het lukt om ervoor open te staan, merk je dat je die gevoelens kunt ervaren, en ook dat ze vanzelf weer afnemen of verdwijnen. Vaak levert dat minder narigheid op dan het alternatief, namelijk het gevoel bestrijden.
De Mindfulness training is een groepstraining waarbij je door onder andere meditatie-oefeningen je leert om je aandacht in het hier en nu vast te houden.
Thich Nhat Hanh (1926-2022)
Boeddhistische monnik die aan de basis van Mindfulness in het westen staat. Hij heeft in Frankrijk het klooster Plum Village opgezet, waar mensen van alle religies welkom zijn om samen te mediteren.